Eksploratorzy

Zdjęcia z Domu Modlitwy Mizrachi przy ul. Potockiego
Tablica nad drzwiami:


Miejsce, w którym była mezuza:


Widok ogólny, cegły po lewej stronie zdjęcia to zamurowana wnęka, w której stał Aron ha-kodesz:


Przedstawienie różnych miejsc Ziemi Obiecanej:




Kolumny namalowane i prawdziwe:



Na suficie symbolicznie przedstawione 12 plemion Izraela:





Na ścianach między fragmentami Ziemi Obiecanej graficznie przedstawione miesiące:





W tym miesiąc Nisan namalowany na wieszaku - widać, że wieszak jest od powstania synagogi:


Pamiątka po jednej z izraelskich wycieczek:


Elementy pieca, ogrzewającego niegdyś pomieszczenie, wydobyte z rozkutych schodów, prowadzących do drugiego, obecnie zamurowanego wejścia do piwnicy:



Fragmenty pieca z prywatnego mieszkania właściciela kompleksu:


Fragment posadzki sieni z inicjałami jednego z właścicieli:


Na koniec - przypadkiem zauważone w czasie spaceru ulicą Małachowskiego:

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Plac Kazimierza Wielkiego - pomnik w miejscu, w który stała synagoga, spalona przez hitlerowców we wrześniu 1939 roku. Tak wyglądała na początku wieku (zdjęcie z wikipedii):


Link do artykułu na wikipedii

Pomnik:

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Plac Bohaterów Getta Będzińskiego i pomnik upamiętniający żydowskich mieszkańców miasta (z 30 tysięcy przed wojną przeżyło, o ile mnie pamięć nie myli około tysiąca).

Dwujęzyczna nazwa placu - według mnie z błędem w angielskiej wersji


Pomnik z daleka


I z trochę mniejszej odległości


Zbliżenie tablicy


Tylna strona pomnika

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Kolejny kamyczek z żydowskiej przeszłości Będzina:


Tablica na kościele Św. Trójcy.

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Dom Modlitwy w Bramie Cukermana.

Najpierw mała pożyczka z wikipedii: Całość tu



Młodzi ludzie z Inicjatywy Brama Cukermana są fantastyczni Pełni zapału, wiary w powodzenie swojego projektu - trzymam za nich kciuki.










Wspomniany ołtarz z chlebami


Brama Cukermana - puściłem wodze fantazji, ujrzałem knajpki, sklepiki, kawiarnie...

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

I jeszcze jedna tablica - zauważyłem ją kilka lat temu, w końcu przypomniałem sobie o niej, mając aparat ze sobą:



Aleja Kołłątaja 34, data nad bramą to 1855.

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Gdyby ktoś miał ochotę:

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Czy to gołębnik? Nie, to będziński zabytek
Iwona Sobczyk 2009-05-22, ostatnia aktualizacja 2009-05-22 21:31:55.0



W Będzinie odkryto kolejne pamiątki po dawnych żydowskich mieszkańcach miasta - kuczki, czyli szałasy budowane z okazji święta Sukkot. Przez cały czas wszyscy mieli je przed oczami, po prostu nikt ich nie zauważał.


Kuczka jest nieefektowna. Ot, krzywa drewniana budka wystająca ze ściany kamienicy kilka, czasem kilkanaście metrów nad ziemią. Nie ma na czym zawiesić oka. Przez lata prawie wszyscy zapomnieli, po co takie dziwne konstrukcje powstawały. Bo i nad czym się tu zastanawiać? Ni to gołębnik, ni to wychodek. Takie nie wiadomo co uwieszone u muru. - Trzeba trochę wiedzieć o historii tego miasta i o religii Żydów, żeby się zorientować, co to jest. Nam oczy otworzył dopiero Władysław Śliwoń - mówi Karolina Jakoweńko z fundacji Brama Cukermana. Poeta Władysław Śliwoń urodził się w 1940 roku, w Będzinie mieszka od dziecka. Jest jedną z osób uczestniczących w prowadzonym przez fundację projekcie "Świadkowie historii". Zgodził się powspominać i w ten sposób pomóc zrekonstruować zapomnianą historię miasta, któremu Holocaust zabrał połowę mieszkańców. Opowiedział także o kuczkach. - Pamiętam, że zaraz po wojnie takich kuczek, drewnianych budek z podnoszonym dachem, było w Będzinie mnóstwo. Moi rodzice pamiętali jeszcze, jak Żydzi w nich świętowali. Potem przyszli Polacy i poprzerabiali je sobie na balkony. Większość dzisiejszych balkonów w mieście to dawne kuczki - mówi Śliwoń. Wskazał fundacji jedną, która ocalała do naszych czasów, dobudowaną do kamienicy stojącej przy Sączewskiego na wysokości trzeciego piętra. - Znaleźliśmy jeszcze trzy w różnych punktach miasta. Pewnie jest ich więcej - mówi historyk Grzegorz Onyszko z fundacji.

Kuczki powstawały z okazji Sukkot, żydowskiego Święta Namiotów. - Przez siedem dni Żydzi spożywają posiłki w tych specjalnie zbudowanych szałasach. Robią to dla upamiętnienia swoich przodków, którzy po wyjściu z Egiptu wędrowali przez pustynię i mieszkali w podobnych prowizorycznych schronieniach - mówi Jan Jagielski z Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Kuczki powstawały w różnych miejscach i przybierały rozmaite kształty. - Zwykle Żydzi budowali je na podwórkach, wtedy to pewnie były takie typowe szałasy. W ścisłej zabudowie starego Będzina nie zawsze było to możliwe i stąd te kuczki-budki dobudowane do ścian kamienic - mówi Onyszko. Podobną pamięta z krakowskiego Kazimierza.

Historyk Dariusz Walerjański, współpracownik ŻIH, jest zaskoczony będzińskim odkryciem. - Jakim cudem to przetrwało? Przecież mogło się spalić, rozpaść ze starości albo po prostu zostać zdemontowane. Taka pamiątka to prawdziwa rzadkość. Ma niebagatelną wartość historyczną - mówi Walerjański.

Fundacja zamierza umieścić kuczki na specjalnej mapie, która będzie jednym z rezultatów "Świadków historii". Zaznaczone na niej zostaną też inne ważne punkty miasta, odkryte dzięki rozmowom z uczestnikami projektu.

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

U mnie w Rybniku też jest coś na kształt kuczki, ale u nas raczej mieszkali reformowani Żydzi i stąd moje wątpliwości, czy jest to faktycznie to. Choć na 100% w kamienicy przed wojną mieszkali Żydzi, więc podstawy do rozpatrywania tego zadaszonego balkonu jako kuczki są dość duże.

_________________
Rybniccy Żydzi
Szuflada Małgosi

Naprzeciw wejścia na cmentarz stoi budynek dawnego szpitala, wzniesiony z inicjatywy Rabina Miasta Będzina w 1906 roku:

_________________
Rybniccy Żydzi
Szuflada Małgosi

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Leszka ni ma, więc ktoś tu musi dbać o Będzin

Gazeta.pl BĘDZIN

_________________
Rybniccy Żydzi
Szuflada Małgosi

Trochę dziś łaziłem po Będzinie - Mizrachi zamknięta na głucho, za to w Bramie Cukermana robota aż furczy - remont na całego Zdjęć nie robiłem, ale wybiorę się tam za jakiś miesiąc - mają już skończyć wtedy.
Parę zdjęć tabliczek powieszonych przez Fundację Bramy Cukermana w ramach projektu Hurtownia Manufaktury wrzucę później.

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Obiecane tabliczki:

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Jeszcze jeden kawałek żydowskiej historii Będzina - budynek dawnego szpitala przy ulicy Potockiego (niedaleko Domu Modlitwy Mizrachi). Pierwszy raz byłem tam półtora roku temu - niestety z powodu rusztowań tablicy pamiątkowej nie udało mi się w całości sfotografować.

Miesiąc temu przechodziłem tam znów - remont był nieco bardziej zaawansowany, zaś tablica zniknęła. Mam nadzieję, że wróci po remoncie, za jakiś czas wybiorę się znów.

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Znaleziona na allegro pocztówka z 1902 roku, przedstawiająca synagogę w Będzinie (i zamek ofkors )

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Wczoraj byłam w Będzinie na zaproszenie Bramy Cukermana. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele różnych stowarzyszeń i instytucji, m.in. Stowarzyszenia Pamięć-Zikaron z Gliwic, p.Dariusz Walerjański (Fundacja Brama Cukermana i nie tylko), Fundacji Or Chaim (Katowice), Stowarzyszenia Jerusza-dziedzictwo z Wodzisławia, Tarnogórskiej Fundacji Kultury i Sztuki, Spotkań - Rymanów, no i samej Bramy Cukermana, To zgromadzenie miało na celu poznanie się osób w jakiś tam sposób zainteresowanych przeszłością i teraźniejszością kultury żydowskiej na terenie Zagłębie i Śląska.

Powiem tak: zostałam porażona tą ogromną dawką pozytywnej energii, którą mają w sobie Ci Młodzi Ludzie z Bramy. Dawno mnie tak nie oblało czymś ciepłym, miłym, energetycznym, jak wczoraj. Są oni przykładem na to, że jak się tyko chce, to się prawie wsio da Leszek pisał już o tym w maju - do grudnia się nic w tej materii nie zmieniło. Im się nadal chce





Doprowadzili oni do wpisania do rejestru zabytków polichromii na ścianach kamienicy, w której mieścił się kiedyś dom modlitwy. Ten manewr na przyszłość wytrącił różnym oszołomom remontowym pędzle, majzle i inne dłuta z ręki
Płacą z własnej kieszeni czynsz właścicielowi kamienicy, remontują, organizują spotkania. Są chyba taką wyspą pozytywnego myślenia na szarej mapie szarego Będzina.



Leszek już wkleił zdjęcia kilku tabliczek, upamiętniających firmy działające w Będzinie i Sosnowcu w okresie międzywojennym. To też projekt ludzi z Bramy Cukermana (http://www.hurtowniamanufaktury.pl )



W Bramie jeszcze trwa remont, ale to dodało kolorytu spotkaniu Ważna jest atmosfera, a nie luksusy

Zresztą sami popatrzcie, ale można zmienić u Cukermana przy pomocy sporej dawki cukru





Zebranie zaowocowało ustaleniem, iż w przyszłym roku - prawdopodobnie w październiku - odbędzie się seria eventów, które będą upamiętniać Żydów mieszkających na terenie Zagłębia i Górnego Śląska.





CHCIEĆ TO MÓC

_________________
Rybniccy Żydzi
Szuflada Małgosi

W dniach 6-7 marca 2010 w godzinach 12.00 - 20.00 w Bramie Cukermana dni otwarte



Radzę sobie zaplanować w tych dniach wycieczkę do Będzina, bo Bramę naprawdę warto odwiedzić (byłam tam ponownie wczoraj i nadal pieję z zachwytu nad entuzjazmem ludzi z tego pięknego miejsca).
Gdyby takie zwiedzanie Bramy jeszcze połączyć to ze Sławkowem, to

Przy okazji przemycę kilka zdjęć synagogi, której niestety już nie ma.









I początek końca


(stare zdjęcia z Księgi Pamięci Będzina http://www.jewishgen.org/Yizkor/bedzin/bedzin.html)

_________________
Rybniccy Żydzi
Szuflada Małgosi

Niezła zmiana, czapki z głów

Trzeba się będzie w marcu wybrać faktycznie, a co do synagogi - chyba warto ją wydzielić do oddzielnego wątku, wcześniej już tam jakieś stare pocztówki też dawałem, jak sądzicie?

_________________
— Patrz, Kościuszko, na nas z nieba! —
raz Polak skandował
i popatrzył nań Kościuszko,
i się zwymiotował.
K.I.Gałczyński

Jestem ZA

_________________
"Tylko dwie rzeczy są nieskończone: wszechświat oraz ludzka głupota, choć nie jestem pewien co do tej pierwszej"
Albert Einstein